filmowy. bardzo bogate, przykuwające uwagę studium dotyczące Ludwiga II (niezapomniana kreacja Bergera!) - władcy o własnym sposobie widzenia świata. daleki od polityki i dworskich układów poświęca się pasjom: muzyce, architekturze, poezji i ciągłemu poszukiwaniu miłości. jednak miłość, to nie spełnienie seksualne stąd ostatecznie Ludwig jest skazany na samotność. samotność życia i śmierci. próbuje żyć po swojemu odrzucając dworskie konwenanse i religię, które stanowią gorset zbyt ciasny dla osobowości renesansowej. mądre dzieło Viscontiego - często jesteśmy jak Ludwig: ukryci w zamku własnych przekonań, prawd i lęków. nie wyzwolimy się od siebie, ale nie znaczy to, że nie powinniśmy szukać tego, co w nas jasne... niestety, Ludwig żył wśród cieni, sam stając się cieniem. nie przedarł się przez siebie do końca...